Last Updated on 21 พฤศจิกายน 2022 by puechkaset
ใบต่างเหรียญ (Agracejo rastrero) หญ้าใบต่างเหรียญเป็นพืชล้มลุกที่ปัจจุบันกำลังเป็นที่นิยมนำมาปลูกตามสนามหญ้าหรือพื้นที่โล่งเพื่อคลุมดินหรือใช้ปลูกทดแทนหญ้าสนามชนิดอื่นๆ
ใบต่างเหรียญมีลักษณะใบค่อนข้างกลม แผ่นใบ และขอบใบเรียบ คล้ายเหรียญ ซึ่งเด็กสมัยก่อนนิยมใช้ใบต่างเหรียญนี้แทนเหรียญสำหรับเล่นซื้อขายของ จึงเป็นที่มาของชื่อที่ว่า ใบต่างเหรียญ
• ชื่อวิทยาศาสตร์ : Evolvulus nummularius (L.) L.
• ชื่อสามัญ :
– Agracejo rastrero
– Roundleaf bindweed
– Dwarf morning glory
– Monkeywort
ถิ่นกำเนิด และการแพร่กระจาย
ใบต่างเหรียญมีถิ่นกำเนิดในประเทศแถบอเมริกา และแอฟริกา รวมถึงหมู่เกาะมาดากัสการ์ จากนั้น จึงแพร่กระจายเข้ามาในทวีปเอเชีย พบได้ทั่วไปทั้งในทุ่งหญ้า ป่าดิบแล้ง และป่าดิบทึบ หรือพื้นที่แห้งแล้ง ทั้งนี้ ในประเทศไทยพบใบต่างเหรียญในทุกภาค พบได้ตามพื้นที่โล่ง ทั้งในป่า และพื้นที่ชุมชน
ลักษณะทางพฤกษศาสตร์
ลำต้น
ใบต่างเหรียญเป็นพืชล้มลุก ลำต้นมีลักษณะเป็นเถาทอดเลื้อยแนบไปตามพื้นดิน เถามีลักษณะเป็นข้อปล้อง สีน้ำตาล ขนาดเล็ก ประมาณ 2-3 มิลลิเมตร เถามีขนปกคลุม เถามีความเหนียวมาก และเถาสามารถแตกรากบริเวณข้อปล้องหยั่งลงดินหาอาหารได้
ใบ
ใบต่างเหรียญออกตามข้อเยื้องสลับซ้ายขวาตามความยาวของเถา ก้านใบสั้น โคนใบเว้าเล็กน้อย แผ่นค่อนข้างกลม คล้ายเหรียญ ขนาดใบประมาณ 1.5-2 เซนติเมตร แผ่นใบ และขอบใบเรียบบาง มีขนปกคลุม แผ่นใบมีสีแตกต่างกันตามสภาพแสง อาทิ บริเวณที่โล่งแสงแดดส่องถึงตลอด แผ่นใบจะมีสีเขียวสด กาดอยู่ในที่แสงแดดรำไร แสงส่องถึงบ้างไม่ถึงบ้างจะมีสีเขียวแก่หรือสีเขียวอมเทา หากอยู่ในที่ร่มตลอดจะมีสีเขียวอมเทา และใบเหลืองง่าย
ดอก
ดอกใบต่างเหรียญออกตามซอกใบ ดอกมีลักษณะเป็นกรวย ขนาดประมาณ 0.5-1 เซนติเมตร ประกอบด้วยกลีบดอก 5 กลีบ กลีบดอกมีสีขาว ปลายกลีบเว้าลึก ตรงกลางดอกมีเกสรตัวผู้ และตัวเมีย ทั้งนี้ ดอกจะเริ่มบานช่วงเช้าตรู่ และกลีบดอกจะหุบ เมื่อตอนสาย
ผล
ผลมีขนาดเล็ก สีน้ำตาลอมดำ มีรูปร่างกลม และค่อนข้างแป้น มีเหลี่ยมเป็น 4 แถว ขนาดผลกว้างประมาณ 2 – 3 มิลลิเมตร
ทั้งนี้ ต้นใบต่างเหรียญจะมีลักษณะคล้ายกับหญ้าเกล็ดหอยมาก โดยเฉพาะลำต้น และใบ แต่ต่างกันที่ใบต่างเหรียญจะออกเป็นใบเดี่ยว ส่วนใบหญ้าเกล็ดหอยจะออกเป็นใบประกอบ (มี3ใบย่อย) และดอกใบต่างเหรียญจะมีสีขาว ส่วนดอกหญ้าเกล็ดหอยจะมีสีม่วง
ประโยชน์ และข้อดีใบต่างเหรียญ
ใบต่างเหรียญเป็นพืชที่เติบโต และขยายพื้นที่ปกคลุมได้รวดเร็ว จึงนิยมปลูกเพื่อเป็นพืชคลุมดิน และคลุมวัชพืชอื่นไม่ให้เติบโต ซึ่งมักปลูกในสนามหญ้าหรือพื้นที่โล่งในบริเวณบ้าน ซึ่งปัจจุบันกำลังเป็นที่นิยมมากขึ้น ด้วยข้อดีหลายประการ ดังนี้
1. เป็นพืชที่เติบโตได้ดีในทุกสภาพดิน
2. สามารถเติบโตได้ทั้งที่กลางแจ้ง ที่แสงแดดรำไร และในร่มใต้ต้นไม้ใหญ่
3. มีความทนทาน และสามารถเติบโตในที่ร่มได้ดีกว่าหญ้าสนามหลายชนิด อาทิ หญ้านวลน้อย และหญ้ามาเลเชีย
4. เมื่อเติบโต และขยายลำต้น และใบคลุมพื้นที่แล้วจะสามารถความคุมวัชพืชอื่นไม่ให้ขึ้นได้ดีกว่าหญ้าสนามทุกชนิด
5. ทนต่อการเหยียบย่ำ ไม่ตายง่าย
6. ผืนหญ้าที่คลุมแปลงได้แล้วจะมีความนุ่ม ไม่สากเวลานั่งหรือสัมผัส ต่างกับหญ้ามาเลเชียที่มีความสากเวลานั่งหรือสัมผัส และมีความนุ่มของสนามหญ้าเทียบเท่าหรือดีกว่าหญ้านวลน้อยด้วยซ้ำ
7. ไม่ต้องตัด ไม่ต้องดูแลให้ยุ่งยากเหมือนหญ้าสนามชนิดอื่น การใช้น้ำก็น้อยกว่า เพียงรดเดือนละครั้งก็เพียงพอ
8. ลำต้นและใบต้องการน้ำน้อย ทำให้ประหยัดน้ำ และสามารถทนต่อสภาพแห้งแล้งได้ดี
9. มีการติดดอกขนาดเล็กสีขาวสวยงาม
ข้อเสียใบต่างเหรียญ
1. การปลูก และขยายพันธุ์ใช้วิธีการปักชำกิ่ง ทำให้ใช้เวลานานกว่าหญ้าสนามชนิดอื่นในการเติบโตเพื่อคลุมแปลงได้ อาทิ หญ้านวลน้อย และหญ้ามาเลเซีย เพราะหญ้าเหล่านี้ สามารถเพาะขยายเป็นแผ่นนำมาปลูกลงแปลงได้เลย
2. กรณีปลูกในที่แสงรำไรหรือในที่ร่ม ใบจะมีความเขียวสดน้อย ดังนั้น ความสวยงาม และความเขียวสดจะแลดูไม่สู้หญ้านวลน้อย และหญ้ามาเลเชีย
3. ในระยะช่วงเติบโต มักมีวัชพืชชนิดอื่นเติบโตด้วย จึงต้องมั่นกำจัดวัชพืชอื่นออกร่วมด้วยตลอด ต่างกับหญ้านวลน้อยที่สามารถปลูกเป็นผืนคลุมแปลงได้ในครั้งเดียว ทำให้วัชพืชอื่นไม่มีโอกาสเติบโต
4. เป็นพืชที่ไม่ชอบน้ำขัง หากมีน้ำขังนาน ลำต้นจะตาย และฟื้นตัวได้ยาก แต่ก็เป็นข้อเสียที่คล้ายกับหญ้าทุกชนิด
การปลูก และขยายพันธุ์
ใบต่างเหรียญ เป็นพืชที่ชอบดินร่วนปนทราย แต่สามารถขึ้น และเติบโตได้ในทุกสภาพดิน และสามารถเติบโตได้แม้ในสภาพแสงรำไรหรือในร่มที่แสงแดดส่องไม่ถึง แต่เป็นพืชที่ไม่ชอบสภาพน้ำขัง
การปลูกสามารถทำได้โดยการปักชำกิ่ง โดยตัดกิ่งใบต่างเหรียญ ความยาว 5-10 เซนติเมตร มาปักชำลงแปลง ระยะห่าง 5-10 เซนติเมตร เช่นกัน ทั้งนี้ ให้เตรียมแปลงด้วยการไถพรวน และกำจัดวัชพืชอื่นออกให้หมดเสียก่อน
ลักษณะใบตามสภาพแสง
1. การปลูกในที่กลางแจ้ง แสงแดดส่องถึงจะเป็นพื้นที่ที่เหมาะสมที่สุด ซึ่งใบต่างเหรียญจะเติบโตได้ดี ใบมีสีเขียวสด ใบแน่นจำนวนใบมาก และติดดอกมาก ติดดอกตลอดปี แลดูสวยงาม และสดชื่น
2. การปลูกในที่แสงรำไร มีแดดส่องถึงบ้างไม่ถึงบ้าง ใบต่างเหรียญมักมีสีเขียวแก่หรือสีเขียมอมเทา และติดดอกน้อย แต่ใบจะออกถี่ จำนวนใบมาก
3. การปลูกในที่ร่มตลอดเวลาหรือแสงส่องถึงน้อย ใบต่างเหรียญจะมีสีเขียวแก่หรือสีเขียวอมเทาใบออกห่าง และมักใบเหลืองง่าย ไม่ติดดอกให้เห็น แลดูไม่สวยงามเหมือนปลูกในที่กลางแจ้ง