กล้วยตานี เด่นที่ใบตอง และช่วยเพิ่มน้ำนมแม่

Last Updated on 17 กันยายน 2023 by puechkaset

กล้วยตานี เป็นกล้วยป่าชนิดหนึ่งที่พบได้ในทุกภาค เป็นกล้วยที่ไม่นิยมกินผล เนื่องจากเนื้อผลเหนียว รสจืด ไม่มีกลิ่นหอม และผลมีเมล็ด แต่นิยมนำใบตองมาใช้ประโยชน์เป็นหลัก เนื่องจากเป็นใบตองมีคุณภาพสูง มีความเหนียว และยืดหยุ่นสูง

• ชื่อวิทยาศาสตร์ : Musa balbisiana Colla
• ชื่อท้องถิ่น :
– กล้วยชะนีใน
– กล้วยตานีใน
– กล้วยป่า
– กล้วยงู ( พิจิตร )
– กล้วยเมล็ด (สุรินทร์)
– กล้วยพองลา (ใต้)

กล้วยตานีนั้น สัมพันธ์กับนิยายเรื่องเล่า “ผีตานี” คือ ผีตานีจะเป็นวิญาณผีผู้หญิง นุ่งห่มชุดไทย สิงสถิตอยู่เฉพาะกล้วยตานีเท่านั้น โดยจะปรากฏกายให้เห็นเฉพาะเวลากลางคืนกล้วยตานีที่พบในประเทศไทยมี 3 ชนิด ได้แก่ กล้วยตานีภาคเหนือ กล้วยตานีภาคอีสาน และกล้วยตานีภาคใต้ แต่ละชนิดจะมีความแตกต่างกันที่ลำต้น และผล กล่าวคือ กล้วยตานีภาคเหนือจะมีลำต้นหรือกาบเกลี้ยง ไม่มีปื้นดำ ผลจะสั้น และป้อม ส่วนตานีอีสานจะมีลำต้นหรือกาบที่มีประดำเล็กน้อย ผลคล้ายกล้วยน้ำว้า กลม และสั้น ส่วนกล้วยตานีภาคใต้ ลำต้นหรือกาบจะค่อนข้างจะมีปื้นดำมากกว่ากล้วยตานีภาคอีสาน ผลจะคล้ายตานีเหนือ แต่ยาวกว่า และมีสีเขียวเป็นเงา นอกจากนี้ บางพื้นที่ในไทยยังพบการนำตานีดำมาจากฟิลิปปินส์ แต่ตานีดำนี้เป็นพันธุ์พื้นเมืองของอินโดนีเซีย ลำต้นเทียมสีม่วงดำ และเส้นกลางใบสีม่วงดำสี เข้มมากจนดูเหมือนสีดำ ผลสีเขียวเข้มเป็นมัน มีลักษณะคล้ายตานีใต้ แต่มีเมล็ดมาก

ลักษณะทางพฤกษศาสตร์
ลำต้น
ลำต้นกล้วยตานี ประกอบด้วยลำต้นจริงหรือเหง้า และลำต้นเทียม
1. ลำต้นจริงหรือเหง้า เป็นส่วนที่อยู่ใต้ดิน มีลักษณะกลม ด้านนอกมีสีดำ เนื้อเหง้ามีสีขาว
2. ลำต้นเทียม เป็นส่วนที่อยู่เหนือดิน หรือ เรียกต้นกล้วย มีลักษณะกลม สูงประมาณ 3.5-4 เมตร เส้นผ่านศูนย์กลางประมาณ 15-20 เซนติเมตร ประกอบด้วยส่วนของกาบใบ สีเขียว ไม่มีปื้นดำ เรียงซ้อนกันแน่นเป็นวงกลม

ใบ
ใบกล้วยประกอบด้วย ส่วนของก้านใบสีเขียว และแผ่นใบ ส่วนของแผ่นใบมีเส้นกลางใบสีเขียวไม่มีร่อง

ดอก
ส่วนของดอกประกอบด้วยก้านช่อดอก และช่อดอกที่ส่วนปลาย แทงออกที่ปลายยอดของลำต้นเทียม ก้านช่อดอกเป็นทรงกลม สีเขียวไม่มีขน ส่วนของช่อดอกประกอบด้วยใบประดับ ใบประดับแต่ละใบซ้อนกันลึกมีรูปลักษณะค่อนข้างป้อม และกว้าง ส่วนปลายมน ผิวส่วนนอกด้านบนมีสีแดงอมม่วง และมีนวล ด้านล่างสีแดงเข้มสดใส เมื่อดอกเริ่มบาน ใบประดับจะกางขึ้นตั้งฉากกับช่อดอกและไม่ม้วนงอ

ผล
ผลกล้วยออกเป็นเครือ หนึ่งเครือมีประมาณ 8 หวี แต่ละหวีมีประมาณ 10-14 ผล ผลมีก้านผลยาว ผลมีลักษณะป้อมขนาดผลใหญ่ ผลมีลักษณะเป็นเหลี่ยม ลักษณะคล้ายกล้วยหักมุกแต่ปลายทู่ ผลดิบมีสีเขียว ผลเมื่อสุกผิวเปลี่ยนเป็นสีเหลือง เนื้อมีรสหวาน มีเมล็ดจำนวนมาก เมล็ดใหญ่สีดำ เปลือกเมล็ดหนา และแข็ง

สรรพคุณกล้วยตานี
ปลีกล้วยตานีมีสรรพคุณเด่นในเรื่องเป็นยากระตุ้นน้ำนม ช่วยเพิ่มน้ำนมแม่ในระยะหลังคลอด โดยใช้แบบรับประทานแบบปรุงอาหาร หรือ ตากแห้งแล้งชงเป็นชาดื่ม

การใช้ประโยชน์
ใบ
ใบตองกล้วยตานี เป็นใบตองที่มีคุณภาพสูงเมื่อเปรียบเทียบกับใบตองกล้วยชนิดอื่น เนื่องจากมีความเหนียว ยืดหยุ่นสูง และไม่ปริแตกง่าย จึงนิยมใช้สำหรับการห่อโดยตรง ปัจจุบัน ในบางจังหวัดมีการปลูกกล้วยตานีเพื่อจำหน่ายใบเป็นหลัก

แก่นลำต้น หรือ หยวก
หยวกกล้วยตานีนิยมใช้ทำอาหารเหมือนกับหยวกกล้วยชนิดอื่นๆ ทั้งแกง และหมก

กาบใบ
กาบใบใช้ทำเชือกรัดของ หรือ ใช้ทำเครื่องใช้ต่างๆ เช่น กระเป๋า

กล้วยประดับ
กล้วยตานีบางสายพันธุ์ที่แปลก และดูเด่น โดยเฉพาะใบที่เป็นด่างลายประด้วยสีอื่น นิยมปลูกเป็นไม้ประดับ บางต้นมีราคาแพงหลักล้าน สร้างรายได้งามให้ผู้ปลูก

วิธีปลูกกล้วยตานี
1. ปลูกด้วยเมล็ด โดยใช้เมล็ดจากผลที่สุกจัดขุดฝังลงดินบริเวณที่ต้องการ หรือ ปลูกเพาะในถุงเพาะชำก่อน แล้วค่อยนำลงดิน
2. ปลูกด้วยเหง้าอ่อน โดยการขุดเหง้าอ่อนนำมาปลูกลงดินตามจุดที่ต้องการ