การแปรรูปสมุนไพร และผลิตภัณฑ์สมุนไพร

Last Updated on 7 มีนาคม 2015 by puechkaset

สมุนไพรไทย และสมุนไพรต่างประเทศที่ปลูกได้ในบ้านเรา ล้วนสามารถนำมาแปรรูปเป็นผลิตภัณฑ์ต่างๆได้หลากหลายวิธี ขึ้นอยู่กับวัตถุประสงค์ของการใช้งาน อาทิ น้ำสมุนไพร สบู่สมุนไพร แชมพูสมุนไพร ขี้ผึ้งสมุนไพร เป็นต้น

ในที่นี้จะขอกล่าวถึงการนำสมุนไพรมาแปรรูป ซึ่งทำให้เกิดผลิตภัณฑ์ต่างๆ ได้แก่

ไข่เค็มสมุนไพร

1. กระเจี๊ยบ
ส่วนที่ใช้ : ผล
สรรพคุณ และประโยชน์ : ลดความดันเลือด เสริมภูมิคุ้มกัน เปลือกไข่ และไข่ขาวด้านนอกมีสีแดงชมพู
วิธีทำ : ต้มน้ำกระเจี๊ยบ ใส่เกลือตามต้องการ นำไข่ดิบมาแช่

2. อัญชัน
ส่วนที่ใช้ : ดอก
สรรพคุณ และประโยชน์ : แก้ร้อนใน บำรุงหัวใจ เปลือก และไข่ขาวด้านนอกมีสีม่วง
วิธีทำ : ต้มน้ำดอกอัญชัน ใส่เกลือตามต้องการ นำไข่ดิบมาแช่

3. ขมิ้นชัน
ส่วนที่ใช้ : เหง้า/หัว
สรรพคุณ และประโยชน์ : ช่วยขับลม รักษาแผลในกระเพาะ เปลือกไข่ และไข่ขาวด้านนอกมีสีเหลือง
วิธีทำ : ต้มน้ำขม้ินชันจากเหง้าดิบหรือเหง้าตากแห้ง หรือผงขมิ้นชัน ใส่เกลือตามต้องการ นำไข่ดิบมาแช่

4. ใบเตย
ส่วนที่ใช้ : ใบ
สรรพคุณ และประโยชน์ :?บำรุงเลือด บำรุงหัวใจ เปลือกไข่ และไข่ขาวด้านนอกมีสีเขียวอ่อน
วิธีทำ : ต้มน้ำใบเตย ใส่เกลือกตามต้องการ นำไข่ดิบมาแช่

น้ำสมุนไพร

1. ขิง
ส่วนที่ใช้ : เหง้าขิง
สรรพคุณ : แก้ท้องอืด ขับลม และเสมหะ
วิธีทำ : นำหัวขิงสดหรือขิงแห่งล้างน้ำให้สะอาด และต้มน้ำ

2. มะตูม
ส่วนที่ใช้ : ผล
สรรพคุณ : แก้ท้องอืด ท้องเฟ้อ ท้องเดิน ท้องร่วง
วิธีทำ : หั่นผลดิบที่แก่เป็นแว่นๆ นำไปตากให้แห้ง และต้มน้ำ

3. ตะไคร้บ้าน
ส่วนที่ใช้ : ลำต้นหรือใบ
สรรพคุณ : แก้ท้องอืด จุกเสียดแน่น ปัสสาวะยาก ขับเหงื่อ และลดพิษ
วิธีทำ : นำต้นหรือใบล้างให้สะอาด และต้มน้ำ

4. ใบบัวบก
ส่วนที่ใช้ : ใบ
สรรพคุณ : แก้ร้อนใน ซ้ำใน แก้กระหายน้ำ ลดอาการปวด
วิธีทำ : เด็ดเฉพาะส่วนใบ นำมาล้างน้ำให้สะอาด และต้มด้วยน้ำ

5. มะเฟือง
ส่วนที่ใช้ : ผล
สรรพคุณ : ขับปัสสาวะ ป้องกันโลหิตจาง ป้องกันเลือดออกตามไรฟัน
วิธีทำ : นำผลสดล้างน้ำให้สะอาด และคั้นเอาเฉพาะน้ำ

6. กระเจี๊ยบแดง
ส่วนที่ใช้ : ดอก
สรรพคุณ : แก้กระหายน้ำ ลดความดันเลือด ป้องกันเลือดออกตามไรฟัน เสริมภูมิคุ้มกัน
วิธีทำ : นำดอกกระเจี๊ยบตากแห้ง และต้มน้ำ

7. ใบย่านาง
ส่วนที่ใช้ : ใบ
สรรพคุณ : ป้องกันโลหิตจาง รักษาแผล แผลเป็นหนอง
วิธีทำ : นำใบล้างน้ำให้สะอาด ทำการบดหรือปั่น และคั้นเอาเฉพาะน้ำ หรือนำใบแห้งนำมาต้มน้ำ

ไอศครีมสมุนไพร
การทำไอศครีมสมุนไพรจะใช้ส่วนเนื้อหรือน้ำสกัดผสมกับเครื่องทำไอศครีมอื่นๆ

1. เผือก
ส่วนที่ใช้ : หัว
สรรพคุณ : เป็นยาระบาย ขับปัสสาวะ และให้พลังงาน
วิธีทำ : นำหัวล้างน้ำให้สะอาด นำมานึ่งหรือต้มให้สุก ปอกเปลือกเอาเฉพาะเนื้อผสม

2. มะม่วง
ส่วนที่ใช้ : ผล
สรรพคุณ : บำรุงสายตา เพิ่มวิตามินเอ วิตามินซี และให้พลังงาน
วิธีทำ : นำผลปอกเปลือก แยกเอาเฉพาะเนื้อใช้เป็นส่วนผสม

3. ขนุน
ส่วนที่ใช้ : เนื้อผล
สรรพคุณ : เป็นยาระบาย ให้พลังงาน
วิธีทำ : คัดเอาเฉพาะเนื้อขนุน ฉีกเป็นส่วนๆพอดีคำ ใช้เป็นส่วนผสม

4. มะพร้าว
ส่วนที่ใช้ : เนื้อมะพร้าว
สรรพคุณ : แก้ท้องเสีย ให้พลังงาน บำรุงร่างกาย
วิธีทำ : ใช้มะพร้าวอ่อน ขุดเอาเฉพาะเนื้อเป็นส่วนผสม

5. ใบเตย
ส่วนที่ใช้ : ใบ
สรรพคุณ : บำรุงเลือด บำรุงหัวใจ
วิธีทำ : นำใบล้างน้ำให้สะอาด และนำมาต้มเอาเฉพาะน้ำสำหรับเป็นส่วนผสม

6. กระเจี๊ยบ
ส่วนที่ใช้ : ผล
สรรพคุณ : แก้กระหายน้ำ ลดความดันเลือด ป้องกันเลือดออกตามไรฟัน เสริมภูมิคุ้มกัน
วิธีทำ : นำกระเจี๊ยบตากแห้ง ต้มเอาเฉพาะน้ำใช้เป็นส่วนผสม

แชมพูสมุนไพร

1. หมี่เหม็น
ส่วนที่ใช้ : ใบ
สรรพคุณ : เพิ่มความนุ่มลื่นของผม
วิธีทำ : นำใบสดหรือใบแห้งบดให้ละเอียดหรือใช้น้ำคั้น เป็นส่วนผสม

2. บอระเพ็ด
ส่วนที่ใช้ : เถา
สรรพคุณ : ลดอาการผมร่วง ผมหงอก
วิธีทำ : นำเถาสดให้ละเอียดหรือใช้น้ำคั้น เป็นส่วนผสม

3. บอระเพ็ด
ส่วนที่ใช้ : เถา
สรรพคุณ : ลดอาการผมร่วง ผมหงอก
วิธีทำ : นำเถาสดให้ละเอียดหรือใช้น้ำคั้น เป็นส่วนผสม

4. ว่านหางจระเข้
ส่วนที่ใช้ : วุ้นจากใบ
สรรพคุณ : ลดอาการผมแห้ง ทำให้ผมนุ่มลื่น เพิ่มความชุ่มชื้นแก่ผม
วิธีทำ : บีบคั้นเอาเนื้อหรือเมือกจากใบสด เป็นส่วนผสม

ขึ้ผึ้งสมุนไพร

1. ไพลหรือว่านไฟ
ส่วนที่ใช้ : เหง้า
สรรพคุณ : ลดอาการปวดเมื่อย เคร็ดขัดยอก ลดอาการผื่นแพ้จากพืช
วิธีทำ : นำเหง้าแห้งบดให้ละเอียด ใช้เป็นส่วนผสม

2. เสลดพังพอนตัวเมีย
ส่วนที่ใช้ : ใบ
สรรพคุณ : แก้แมลงหรือสัตว์กัดต่อย บรรเทาอาการผื่นแพ้จากพืช
วิธีทำ : นำใบแห้งบดให้ละเอียด ใช้เป็นส่วนผสม

สบู่สมุนไพร

1. เสลดพังพอนตัวเมีย
ส่วนที่ใช้ : เนื้อมะขามเปรี้ยว
สรรพคุณ : ช่วยขจัดเซลล์ผิวที่ตาย ช่วยพลัดเปลี่ยนเซลล์ผิวใหม่ ป้องกันเชื้อแบคทีเรีย
วิธีทำ : นำเฉพาะส่วนเนื้อคั้นน้ำเข้มข้น แยกเอาเฉพาะเนื้อเหลว ใช้เป็นส่วนผสม

2. ว่านหางจระเข้
ส่วนที่ใช้ : เนื้อจากใบ
สรรพคุณ : ช่วยพลัดเซลล์ผิวใหม่ ป้องกันเชื้อแบคทีเรีย เพิ่มความชุ่มชื้นแก่ผิว
วิธีทำ : นำส่วนเนื้อหรือเมือกจากใบ ใช้เป็นส่วนผสม

3. ใบบัวบก
ส่วนที่ใช้ : ใบ
สรรพคุณ : ช่วยสมานแผล ลดอาการผื่นคัน ป้องกันเชื้อแบคทีเรีย เพิ่มความชุ่มชื้นแก่ผิว
วิธีทำ : นำใบสดบดคั้นน้ำเข้มข้น และกรองแยกน้ำใช้เป็นส่วนผสม

ลูกประคบ

 

1. ขมิ้นชัน
ส่วนที่ใช้ : เหง้า

สรรพคุณ : ให้กลิ่นขมิ้น แก้ผื่นคัน รักษาแผล ต้านเชื้อแบคทีเรีย
วิธีทำ : นำเหง้าขมิ้นชันแห้งสับเป็นชิ้นขนาดเล็กผสมกับสมุนไพรอื่นๆ

2. ว่านไพล
ส่วนที่ใช้ : เหง้า
สรรพคุณ : ให้กลิ่นว่านไพล แก้ผื่นคัน ต้านเชื้อ

แบคทีเรีย ลดอาการขัดหยอก
วิธีทำ : นำเหง้าไพลแห้งสับเป็นชิ้นขนาดเล็กผสมกับสมุนไพรอื่นๆ

3. ตะไคร้
ส่วนที่ใช้ : ลำต้น และใบ

สรรพคุณ : ให้กลิ่นตะไคร้ ต้านเชื้อแบคทีเรีย
วิธีทำ : นำลำต้น และใบสดสับเป็นชิ้นขนาดเล็กผสมกับสมุนไพรอื่นๆ

4. ใบมะกรูด
ส่วนที่ใช้ : ใบ
สรรพคุณ : ให้กลิ่นมะกรูด ต้านเชื้อแบคทีเรีย ลดอาการปวดเมื่อย รักษาแผล
วิธีทำ : นำใบสดหรือใบแห้งสับเป็นชิ้นขนาดเล็กผสมกับสมุนไพรอื่นๆ

5. การบูน
ส่วนที่ใช้ : รากหรือเปลือก
สรรพคุณ : ให้กลิ่นหอมการบูน แก้ปวดเมื่อย รักษาแผล ต้านเชื้อแบคทีเรีย
วิธีทำ : นำส่วนรากหรือเปลือกสับเป็นชิ้นขนาดเล็กผสมกับสมุนไพรอื่นๆ

ธูปสมุนไพร

1. ตะไคร้หอม
ส่วนที่ใช้ : ลำต้น และใบ
สรรพคุณ : ให้กลิ่นหอมตะไคร้ ไล่ยุง และแมลงรบกวน
วิธีทำ : นำส่วนลำต้น และใบที่แห้ง บดให้ละเอียดเป็นผง ใช้เป็นส่วนผสม

2. สะเดา
ส่วนที่ใช้ : ใบ
สรรพคุณ : ไล่ยุง และแมลงรบกวน
วิธีทำ : นำส่วนใบแห้ง บดให้ละเอียดเป็นผง ใช้เป็นส่วนผสม

3. ยูคาลิปตัส
ส่วนที่ใช้ : ใบ
สรรพคุณ : ให้กลิ่นหอมยูคาลิปตัส ไล่ยุง และแมลงรบกวน
วิธีทำ : นำส่วนใบแห้ง บดให้ละเอียดเป็นผง ใช้เป็นส่วนผสม