ว่านนกคุ้ม และการปลูกว่านนกคุ้ม

Last Updated on 13 มีนาคม 2016 by puechkaset

ว่านนกคุ้ม จัดเป็นว่านคุ้มภัย ที่นิยมปลูกทั้งในด้านเป็นไม้มงคล สำหรับปกป้องคุ้มภัยอันตรายให้แก่ผู้ปลูก และครอบครัว และเป็นไม้ประดับ เนื่องจาก ใบมีรูปรูปพัดมีลายด่างของสีเขียว สีขาว และสีดำ คล้ายกับลายของปีกนกคุ้ม

ลักษณะทางพฤกษศาสตร์
ลำต้น
ลำต้นแท้ว่านนกคุ้มจะเป็นหัวอยู่ใต้ดิน มีลักษณะเป็นหัว เป็นก้อนแตกแขนง คล้ายหัวกระชาย เปลือกหัวมีสีเหลืองน้ำตาล เนื้อด้านในของหัวมีสีเหลือง มีกลิ่นหอมอ่อนๆ

ใบ
ใบว่านนกคุ้ม ถือเป็นจุดเด่นของว่านที่ใช้ในการสังเกต และแยกแยะออจากว่านอื่น และเป็นจุดเด่นที่เป็นที่นิยมของนักเล่นว่าน และผู้ที่นิยมปลูกไม้ประดับ

ใบ หรือ ลำต้นเทียมว่านนกคุ้มจะแทงออกจากหัวใต้ดิน เป็นใบเดี่ยว เรียงซ้อนกัน 3-5 ใบ มีก้านใบสีมาวงแดง ใบมีทรงรูปพัด รูปใบโค้งมน ใบกว้าง 15-25 ซม. ส่วนด้านความยาวจะยาวกว่าความกว้างเล็กน้อย แผ่นใบ และขอบใบเรียบ พื้นใบมีสีเขียว มีลายแต้มเป็นประสีขาว และสีน้ำตาล คล้ายปีกนกคุ้ม (นกในวงศ์นกกระทา)

ดอก
ดอกว่านนกคุ้ม แทงออกตรงกลางของหัวที่กลางซอกใบ ออกเป็นดอกเดี่ยว 1-2 ดอก/ต้น แต่ส่วนมากจะพบเพียง 1 ดอก/ต้น เท่านั้น ตัวดอกประกอบด้วยก้านดอก ยาว 5-15 ซม. ถัดมาเป็นกลีบดอก จำนวน 4 กลีบ กลีบมีสีขาวอมม่วง และอาจมีแถบสีขาวประในบางกลีบ โคนกลีบเชื่อมติดกัน ส่วนตรงกลางของดอกมีจุดวงกลมสีน้ำตาลแดงขนาดเล็กที่เป็นส่วนของเกสร

การตั้งชื่อ ว่านนกคุ้ม น่าจะมาจากลวดลายของใบที่มีลักษณะเหมือนลายของนกคุ้ม หรือ นกคุ่ม (อีสาน) อีกทั้ง คำว่า คุ้ม ยังหมายถึง การคุ้มครอง ปกปักษ์รักษา ทำให้ชื่อตรงตามลักษณะเด่นของใบ และคำที่ใช้มีความเป็นสิริมงคล

นกคุ้ม หรือทางอีสานเรียก นกคุ่ม หรือ นกคุ้มอืด เป็นนกสายพันธุ์เดียวกันกับนกกระทา แต่นกคุ้มจะเป็นคำที่หมายถึงนกป่าดั้งเดิม ส่วนนกกระทาจะเป็นนกเลี้ยงที่ได้จากการนำนกคุ้มมาพัฒนาสายพันธุ์ และเลี้ยงเพื่อรับประทานเนื้อ และไข่

ประโยชน์ว่านนกคุ้ม
1. ใช้ปลูกเป็นไม้มงคล ที่คนโบราณเชื่อว่า เป็นว่านที่คอยคุ้มภัยอันตรายให้แก่ผู้ปลูก และคนในครอบครัว ทั้งภัยจากอุบัติเหตุ ภัยจากภูตผี ภัยจากสิ่งอัปมงคล และมนต์ดำต่างๆ รวมถึงคุ้มครองบ้านให้ห่างจากอัคคีภัย
2. ใช้ปลูกเป็นไม้ประดับ เพราะลำต้นเทียมหรือใบมีลักษณะสวยงาม มีลายประสีเขียว สีขาว สีน้ำตาลแต้มเป็นลายสวยงาม แผ่นใบใหญ่ กางแผ่ปกคลุมกระถาง
3. ว่านนกคุ้มจัดเป็นว่านที่นิยมอย่างมาก ในบรรดานักเล่นว่าน และผู้ปลูกไม้ประดับ ทำให้เกษตรกรเพาะจำหน่ายเป็นรายได้เสริมอีกทาง

การปลูกว่านนกคุ้ม
การปลูกว่านนกคุ้มส่วนมากนิยมปลูกในกระถาง แต่อาจพบได้บ้างสำหรับการปลูกในแปลงจัดสวน โดยวิธีปลูกนิยมใช้การแยกเหง้าหรือหัวปลูกเป็นหลัก เนื่องจากว่านชนิดนี้ไม่ค่อยพบดอกติดเมล็ด

ว่านนกคุ้ม เป็นว่านที่เติบโตได้ดีในดินร่วนปนทรายหรือดินที่มีอินทรียวัตถุ และมีความร่วนซุยสูง และเป็นพืชที่ไม่ต้องการน้ำมาก เพียงแต่ให้ดินพอมีความชื้นเล็กน้อยเท่านั้นก็เติบโตได้ดี

ดินหรือวัสดุที่ใช้ปลูกจะมีการผสมระหว่างดินกับวัสดุอินทรีย์ เช่น ปุ๋ยคอก และขุ๋ยมะพร้าว อัตราส่วนผสมที่ 1:3 พร้อมกับใส่กรวดทรายเล็กน้อย

หลังการปลูก เพื่อให้ใบใหญ่ และมีสีเข้ม ควรให้ปุ๋ยคอกกลบหน้าดินเป็นระยะ รวมถึงใส่ปุ๋ยเคมีสูตร 24-12-12 หรือปุ๋ยยูเรียร่วมด้วย ก็จะช่วยให้ใบมีขนาดใหญ่ และมีสีเข้มสวยงามได้ ส่วนการให้น้ำนั้น จะไม่ให้ถี่มาก เพียง 2-3 ครั้ง/สัปดาห์ก็เพียงพอ

คาถาใช้ปลูก และรดน้ำ : “นโมพุทธายะ” 3 จบ
วันปลูก : เดือน 6 และในวันอังคาร