ถั่วขาว ประโยชน์ สรรพคุณ และการปลูกถั่วขาว

Last Updated on 23 พฤศจิกายน 2022 by puechkaset

ถั่วขาว (Navy bean) ปัจจุบัน ประเทศนำเข้าถั่วขาวจากต่างประเทศเป็นหลักในแถบประเทศลาตินอเมริกา เนื่องจาก ยังมีการปลูกน้อยมากในประเทศไทย โดยนิยมนำมาต้มรับประทาน ต้มซุปเป็นอาหาร หรือใช้ในอุตสาหกรรมผลิตอาหาร และอาหารเสริมต่างๆ

• ชื่อวิทยาศาสตร์ : Phaseolus vulgalis Linn.
• ชื่อสามัญ :
– Navy bean
– White kidneys bean
– Haricot bean
• ชื่อท้องถิ่นไทย :
– ถั่วขาว (ภาคกลาง และทั่วไป)
– โปรง, โปรย (ภาคใต้)
– ปร้ย (สตูล)
– ประสักขาว (จันทบุรี)
– ลุ่ย (เพชรบุรี)

ถิ่นกำเนิด และการแพร่กระจาย

ถั่วขาว มีชื่อดั้งเดิมว่า ถั่วแฮริคอต (Haricot bean) อยู่ในวงศ์เดียวกับถั่วเหลือง มีถิ่นกําเนิดในพื้นที่สูงของประเทศเม็กซิโก และกัวเตมาลา ต่อมาถูกนำเข้ามาปลูกในอเมริกากลางโดยชาวแอชเทกส์ (Aztecs) และต่อมาค่อยแพร่กระจายเข้าสู่ทวีปยุโรป และทวีปอื่นๆ โดยทั่วไป ฝักจะมีลักษณะคล้ายกับถั่วฝักยาว และถั่วบอร์ลอตติ (Borlotti bean) (1)

%e0%b8%96%e0%b8%b1%e0%b9%88%e0%b8%a7%e0%b8%82%e0%b8%b2%e0%b8%a7

ลักษณะทางพฤกษศาสตร์

ลำต้น
ถั่วขาว เป็นพืชล้มลุกอายุฤดูเดียว มีลำต้นเป็นไม้ทรงพุ่มเตี้ยเป็นรูปปิรามิด คล้ายกับถั่วแดงหลวงหรือถั่วแขก ทรงพุ่มสูงประมาณ 8-15 เซนติเมตร (บางพันธุ์มีความสูงได้มากกว่า) โคนต้นอวบใหญ่ แตกรากอากาศบริเวณโคนต้น เปลือกลำต้นมีสีน้ำตาล มีลักษณะหยาบเล็กน้อย ผิวลำต้นมีช่องอากาศขนาดเล็ก ส่วนกิ่งบริเวณยอดมีสีเขียว

%e0%b8%95%e0%b9%89%e0%b8%99%e0%b8%96%e0%b8%b1%e0%b9%88%e0%b8%a7%e0%b8%82%e0%b8%b2%e0%b8%a7

ใบ
ใบถั่วขาวออกเป็นชุด บริเวณข้อลำต้น แต่ละใบประกอบด้วยใบย่อย 3 ใบ ใบมีรูปรี ฐานใบกว้าง ปลายใบแหลม แผ่นใบ และขอบใบเรียบ แผ่นใบด้านบนมีสีเขียวเข้ม แผ่นใบด้านล่างมีสีจางกว่า

ดอก
ถั่วขาวออกดอกเป็นช่อบริเวณซอกใบ ดอกย่อยมีลักษณะเช่นเดียวกับดอกถั่วทั่วๆไป มีก้านช่อดอกสั้นประมาณ 1 เซนติเมตร แต่ละช่อมี 3 ดอกย่อย จัดเป็นดอกสมบูรณ์เพศที่ผสมเกสรได้ด้วยตัวดอกเอง หลังผสมเกสรแล้วรังไข่จะเจริญเป็นฝักอ่อนยื่นออกมา

%e0%b8%94%e0%b8%ad%e0%b8%81%e0%b8%96%e0%b8%b1%e0%b9%88%e0%b8%a7%e0%b8%82%e0%b8%b2%e0%b8%a7

ฝัก
ฝักถั่วขาว มีลักษณะคล้ายกับฝักถั่วแดงหลวง ฝักมีลักษณะกลมหรือแบน เป็นทรงกระบอกเรียวยาว ฝักอ่อนมีสีเขียว ฝักแก่เปลี่ยนเป็นสีน้ำตาล ภายในฝักมีเมล็ดจำนวนมากเรียงตามแนวยาวของฝัก เมล็ดมีลักษณะทรงกลม สีขาว ขนาดเมล็ดเล็กกว่าถั่วแดงหลวง

%e0%b8%9d%e0%b8%b1%e0%b8%81%e0%b9%81%e0%b8%ab%e0%b9%89%e0%b8%87%e0%b8%96%e0%b8%b1%e0%b9%88%e0%b8%a7%e0%b8%82%e0%b8%b2%e0%b8%a7

%e0%b8%96%e0%b8%b1%e0%b9%88%e0%b8%a7%e0%b8%82%e0%b8%b2%e0%b8%a71

ประโยชน์ถั่วขาว

1. เมล็ดถั่วขาวนำมาต้มรับประทาน ทำซุปถั่วขาว หรือใช้ผสมในขนมหวานต่างๆ อาทิ น้ำเต้าหู้ และถัวขาวกะทิ เป็นต้น
2. เมล็ดถั่วขาวใช้ทำแป้งสำหรับทำขนมหวาน
3. เมล็ดถั่วขาวแปรรูปเป็นอาหารสำเร็จรูปแบบต่างๆ อาทิ ผงถั่วขาวผสมในกาแฟหรือโกโก้ ถั่วขาวผสมคอลลาเจน และถั่วขาวในซอสมะเขือเทศ เป็นต้น
4. เมล็ดถั่วขาวแปรรูปเป็นอาหารเสริมในรูปแบบเม็ดหรือผง อาทิ นิวทริไลท์ และดี คาร์โบ พลัส เป็นต้น

คุณค่าทางโภชนาการเมล็ดถั่วขาว (เมล็ดดิบ 100 กรัม)

Proximates
พลังงาน กิโลแคลอรี่ 211
โปรตีน กรัม 21.05
ไขมัน กรัม 0.00
คาร์โบไฮเดรต กรัม 60.53
เส้นใย กรัม 31.6
น้ำตาลทั้งหมด กรัม 2.63
Minerals
แคลเซียม มิลลิกรัม 158
เหล็ก มิลลิกรัม 7.11
โซเดียม มิลลิกรัม 39

ที่มา : (3)

%e0%b8%8b%e0%b8%b8%e0%b8%9b%e0%b8%96%e0%b8%b1%e0%b9%88%e0%b8%a7%e0%b8%82%e0%b8%b2%e0%b8%a7

สารสำคัญ และคุณสมบัติพิเศษ

ถั่วขาวมีสารสำคัญที่ชื่อ ฟาซีสโอลามีน (phaseolamin) มีคุณสมบัติทำให้เอนไซม์อะไมเลสเป็นกลาง ลดกระบวนการย่อยสลายแป้งให้เป็นน้ำตาล ดังนั้น การรับประทานผงถั่วขาวหรือสารสกัดฟาซีสโอลามีนจะช่วยให้กระบวนการเปลี่ยนแป้งในอาหารให้เป็นน้ำน้ำลดน้อยลง ร่างกายจึงดึงไขมันในร่างกายออกมาใช้ทดแทน จึงช่วยให้ไขมันสะสมลดน้อยลง ร่างกายไม่อ้วนหรือลดความอ้วนได้ นอกจากนั้น แป้งที่ไม่ถูกเปลี่ยน ซึ่งจะค่อยๆถูกเปลี่ยนไปทีละน้อยหรือบางส่วนไม่เปลี่ยนเป็นน้ำตาลเลย ก็จะทำให้ร่างกายรู้สึกอิ่มได้นาน ไม่รู้สึกหิวง่าย (4)

สรรพคุณถั่วขาว

– แก้อาการท้องผูก
– แก้ผนังลำไส้โป่งพอง
– ช่วยป้องกัน และบรรเทาโรคเบาหวาน
– ต้าน และป้องกันโรคมะเร็ง
– ช่วยลดไขมันในเส้นเลือด
– ช่วยลดความอ้วน ช่วยให้หุ่นดูสมส่วน
– ป้องกันโรคในระบบหัวใจ และหลอดเลือด

เพิ่มเติมจาก (2)

งานวิจัยที่เกี่ยวข้อง

1. การศึกษาความเป็นพิษของสารสกัดจากถั่วขาวที่ทดลองกับหนู ในขนาด 2,500 มิลลิกรัม/กิโลกรัม น้ำหนักตัวหนู แสดงความเป็นพิษที่การให้ในวันที่ 28 วัน ของการทดลอง
2. สารสกัดจากถั่วขาวสามารถลดการทำงานของเอนไซม์อะไมเลสได้ถึง 50-75%
3. อาสาสมัครในประเทศอิตาลี จำนวน 60 คน เข้ารับการทดสอบรับประทานสารสกัดจากถั่วขาวในขนาด 500 มิลลิกรัม นาน 30 วัน พบว่า อาสาสมัครมีน้ำหนักลดลงได้มากถึง 2.93 กิโลกรัม และมีน้ำหนักลดลงเฉี่ยประมาณ 0.34 กิโลกรัม
4. อาสาสมัครในประเทศนอร์เวย์ เข้ารับการทดลองรับประทานสารสกัดถั่วขาว นาน 120 วัน พบว่า น้ำหนักตัวสามารถลดลงได้มากถึง 3.5 กิโลกรัม (5) อ้างถึงในเอกสารหลายฉบับ

การปลูกถั่วขาว

ถั่วขาวที่ปลูกในประเทศไทยจะปลูกได้เฉพาะในแถบภาคเหนือบนภูเขาสูงที่มีอากาศเย็น หรือสามารถเติบโตได้ที่ความสูง 800-1,500 เมตร เหนือระดับน้ำทะเล มีช่วงอุณหภูมิที่เหมาะสมในช่วง 18.3 – 23.9 ºC หากพื้นที่มีอุณหภูมิสูงกว่า 24 องศาเซลเซียส มักทำให้การผสมเกสรไม่ติด ดอกร่วง ไม่ติดฝักได้ นอกจากนั้น เป็นพืชที่ไม่ค่อยชอบฝนนัก และไม่ทนต่ออากาศหนาวเย็น แต่ทั้งนี้ ถั่วขาวบางพันธุ์สามารถปลูกในพื้นที่ไม่สูงได้เช่นกัน

การเตรียมแปลงปลูก
แปลงปลูกถั่วขาว ควรเป็นดินร่วนปนทราย ดินมีอินทรียวัตถุสูง มีหน้าดินลึก สามารถระบายน้ำดี มีค่าประมาณ pH 6.5-6.8 โดยมีเทคนิคการเตรียมแปลง ดังนี้
– แปลงปลูกถั่วขาว ควรเป็นแปลงที่สามารถระบายน้ำดี น้ำไม่ท่วมขังได้ ซึ่งอาจเป็นที่ดอนหรือที่ลาบ
– เตรียมแปลงให้ทำการไถพรวนดิน 1 รอบ พร้อมกำจัดวัชพืช
– หว่านด้วยปุ๋ยคอก อัตรา 2-4 ตัน/ไร่
– ปุ๋ยเคมีสูตร 15-15-15 อัตรา 20 กิโลกรัม/ไร่
– จากนั้น ไถกลบอีกรอบ

การปลูก
การปลูกถั่วขาวจะใช้วิธีหว่านเมล็ดหรือหยอดเมล็ดเป็นแถวๆ โดยมีระยะห่างระหว่างหลุม ประมาณ 25-30 เซนติเมตร และระยะห่างระหว่างแถว ประมาณ 50-60 เซนติเมตร หยอดหลุมละ 4-5 เมล็ด ใน 1 ไร่ จะใช้เมล็ดพันธุ์ประมาณ 10 กิโลกรัม

การเก็บฝัก
ฝักถั่วขาวสามารถเก็บได้เมื่อฝักแห้งเป็นสีน้ำตาล ซึ่งเป็นระยะที่ใบเริ่มเหลืองแล้ว

ขอบคุณภาพจาก www.123rf.com/, ArtFire.com/, www.seedman.com/, fgarciafoods.com/

เอกสารอ้างอิง

(1) ลักขณา ร่มเย็น, 2552, ถั่วขาวพืชมหัศจรรย์บนที่สูง, หนังสือพิมพ์กสิกร.
(2) วิลาสินี ถาวโรจน์, 2554, คุณลักษณะและคุณค่าทางโภชนาการ-
ของโยเกิร์ตถั่วขาว, มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์.
(3) https://ndb.nal.usda.gov/, NAVY BEANS, UPC: 092825105305 USDA Nutrient Database, ออนไลน์, สืบค้นเมื่อ 20 มกราคม 2560, เข้าถึงได้ที่ : https://ndb.nal.usda.gov/ndb/foods/show/169693?fgcd=&manu=&lfacet=&format=&count=&max=50&offset=&sort=default&order=asc&qlookup=Navy+bean&ds=&qt=&qp=&qa=&qn=&q=&ing=/
(4) masterorg.wu.ac.th/, บทความทางวิชาการเพื่อประชาชน : ยาแผนโบราณ กับ การลดน้ำหนัก , ออนไลน์, สืบค้นเมื่อ 19 มกราคม 2560, เข้าถึงได้ที่ : masterorg.wu.ac.th/file/rsomya-20111124-142752-re3UN.doc.
(5) วิลาสินี มีมุข, 2555, การประยุกต์ใช้เทคนิคการกระจายหน้าที่เชิงคุณภาพ-
และการออกแบบการทดลองเพื่อการพัฒนา-
ผลิตภัณฑ์ขนมปังเสริมแป้งถั่วขาว, มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลธัญบุรี.